حروف متقارب چنانچه قبلاً ذکر شد، دارای مخارج و صفات نزدیک به هم می باشند. حفص ادغام را در حالت های زیر واجب دانسته است:
1. لام ساكن در راء: مثال:
- ﴿وَقُـل رَّبِّ زِدْنِي عِلْماً﴾ (طه 114) (مثال اول)
- ﴿بَـل رَّفَعَهُ اللّهُ إِلَيْهِ﴾ (نساء 158) (مثال دوم)
در این باره استثنایی جز این آیه وجود ندارد: ﴿ كَلَّا بَـلْس رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ﴾ (مطففين 14) (مثال سوم) به دلیل ایست واجب بر لام درحالیکه این ایست از ادغام جلوگیری می کند.
2. نون ساكن و تنوين در واو، لياء، لراء، ميم و لام که همان حروف (ويرمل):
- تنوين با واو: ﴿وَلاَ يَجِدْ لَهُ مِن دُونِ اللّهِ وَلِـيّاً وَلاَ نَصِيراً﴾ (نساء 123) (مثال چهارم)
- نون ساكن با ياء: ﴿فَوَيْلٌ لِّلَّذِينَ كَفَرُوا مِـن يَـوْمِهِمُ الَّذِي يُوعَدُونَ﴾ (ذاريات 60) (مثال پنجم)
- نون ساكن با راء: ﴿أُوْلَـئِكَ عَلَى هُدًى مِّـن رَّبِّهِمْ ﴾ (بقره 5) (مثال ششم) تقرأ مِـرَّبّـهم.
- نون ساكن با ميم: ﴿وَيُسْقَى مِـن مَّـاء صَدِيدٍ﴾ (ابراهيم 16) (مثال هفتم)
- نون ساكن با لام: ﴿وَيُؤْتِ مِـن لَّـدُنْهُ أَجْراً عَظِيماً﴾ (نساء 40) (مثال هشتم)
تنهای استثنای موجود در این باره این آیه می باشد: ﴿وَقِيلَ مَنْس رَاقٍ﴾ (قيامه 27) (مثال نهم) به خاطر ایست واجب بر حرف نون موجود در "من".
توجه: قراء در هجاء ﴿طسم﴾ (شعراء و قصص) (مثال دهم) (طا سيـن ميم) بين اظهار نون موجود در "سين" و ادغام آن در ميم اختلاف دارند. آنچه به روایت حفص و همه ی شیوه های شاطبيه مورد اتفاق می باشد، همان ادغام است.
3. قاف ساكن در كاف: ﴿أَلَمْ نَخْـلُـقكُّـم مِّن مَّاء مَّهِينٍ﴾ (مرسلات 20) (مثال یازدهم)
4. لام تعريف در حروف شمسي: ط ث ص ر ت ض ذ ن د س ظ ز ش ل
مثال های این نوع ادغام: الطور، الثمرات، الصراط، الرحمن، التناد، الضالين، الذئب، الناس، الدين، السماء، الظالمين، الزّكاة، الشجرة، اللمم.
﴿اهدِنَــــا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ﴾ (فاتحه 6) (مثال دوازدهم)
﴿فَالزَّاجِرَاتِ زَجْراً﴾ (صافات 2) (مثال سیزدهم) |